De Klassieken

Sofokles(496-406 vC) is een van de drie grote tragediedichters van het antieke Athene. Er zijn zeven tragedies van hem bewaard gebleven. Hij laat in zijn tragedies zien hoe een heroïsch mens reageert op de grote problemen van het leven en de maatschappij; de confrontatie van de wetten met het geweten. Daarbij komen vele aspecten naar voren die ook voor ons nog van belang zijn. Antigone is een van de indrukwekkendste voorbeelden daarvan, dat behandelt het conflict dat kan ontstaan tussen geschreven en ongeschreven wetten, iets wat in onze tijd nog relevant is! We gebruiken de goede vertaling van Gerard Koolschijn in Vijf Tragedies (2020) ISBN9789025312091 of Oidipous & Antigone (2010) ISBN 9789025363451.

Sofokles(496-406 vC) is een van de drie grote tragediedichters van het antieke Athene. Er zijn zeven tragedies van hem bewaard gebleven. Hij laat in zijn tragedies zien hoe een heroïsch mens reageert op de grote problemen van het leven en de maatschappij; de confrontatie van de wetten met het geweten. Daarbij komen vele aspecten naar voren die ook voor ons nog van belang zijn. Antigone is een van de indrukwekkendste voorbeelden daarvan, dat behandelt het conflict dat kan ontstaan tussen geschreven en ongeschreven wetten, iets wat in onze tijd nog relevant is! We gebruiken de goede vertaling van Gerard Koolschijn in Vijf Tragedies (2020) ISBN9789025312091 of Oidipous & Antigone (2010) ISBN 9789025363451.

P. Ovidius Naso (43vC-17 na Chr.) heeft een aantal originele dichtwerken geschreven. Het bekendste is de Metamorfosen. Dit keer bepreken we De Heldinnenbrieven in de mooie vertaling van M. d’Hane-Scheltema (ISBN 9789025310233). Hierin staat een aantal gefingeerde brieven die vrouwen uit de oudheid aan hun man/minnaar hadden kunnen schrijven, in één geval ook omgekeerd, een man aan zijn beminde. Als laatste een verrassende bijdrage van de vertaalster zelf! 

P. Ovidius Naso (43vC-17 na Chr.) heeft een aantal originele dichtwerken geschreven. Het bekendste is de Metamorfosen. Dit keer bepreken we De Heldinnenbrieven in de mooie vertaling van M. d’Hane-Scheltema (ISBN 9789025310233). Hierin staat een aantal gefingeerde brieven die vrouwen uit de oudheid aan hun man/minnaar hadden kunnen schrijven, in één geval ook omgekeerd, een man aan zijn beminde. Als laatste een verrassende bijdrage van de vertaalster zelf! 

Publius Vergilius Maro (70-19 v.Chr) is geboren in Mantua (N.-Italië). Hij stamt uit een welgestelde boerenfamilie. Al vroeg blijkt hij een dichterlijke aanleg te hebben, als hij in Rome een opleiding tot redenaar volgt. Door een toeval komt hij in contact met de invloedrijke Asinius Pollio die hem onder zijn hoede neemt en in de gelegenheid stelt om herdersgedichten te schrijven, de zgn. Bucolica. Later wordt hij door Maecenas, de ‘minister van cultuur’ van Augustus, opgenomen in de kring van gesubsidieerde dichters. Dan schrijft hij de Georgica, vier boeken over de landbouw. Dat is voor Augustus aanleiding om Vergilius te vragen een nationaal epos te schrijven, de Aeneïs, het verhaal van Trojaanse held Aeneas, in 12 boeken. Hij werkt er elf jaar aan. Daarin is op een listige manier de (goddelijke) afkomst van Augustus verweven. Dat is meteen vanaf het begin schoolliteratuur geworden. Die traditie zetten we hiermee voort. We gebruiken de mooie vertaling van M. d’Hane-Scheltema(ISBN 9789025370206) en zullen in overleg een bloemlezing samenstellen of een heel boek achter elkaar lezen.

Homeros behoeft nauwelijks een inleiding. We hebben hem ook al vaak aan de orde gesteld. Zijn geboortejaar is niet goed vast te stellen, maar het meest waarschijnlijk is dat hij rond 900 v. Chr. is geboren. Het is zelfs niet eens zeker dat er een Homeros heeft bestaan en ook niet of hij de Ilias en de Odyssee heeft geschreven, maar dat alles is onbelangrijk als je hem eenmaal gaat lezen. Het is een dichter die bijna op elke bladzijde wel emoties oproept. Verder heeft hij onvergetelijke vergelijkingen en uitdrukkingen, zoals  de rozerode dageraad, de wijnkleurige zee etc.. De Odyssee vertelt in 11.000 verzen, verdeeld over 24 boeken, het verhaal van Odysseus’ terugkeer na de Trojaanse oorlog. Daarin komt ook voor het eerst in de Westerse literatuur een ‘raamvertelling’ voor, wat wij inmiddels een flash-back noemen. Odysseus vertelt zijn avonturen aan het hof van de koning der Phaeaken, wiens dochter Nausikäa hem uit een benarde situatie heeft gered (boek 7 -12). We beschikken in het Nederlands over een prachtige vertaling die het oorspronkelijke metrum heeft gehandhaafd, van H.J.de Roy van Zuydewijn (ISBN 9029523365). Deze vertaling is alleen antiquarisch te krijgen!  

Publius Cornelius Tacitus (55-118? na Chr.) is een van de interessantste geschiedschrijvers van de oudheid. Naast drie andere werken heeft hij twee geschiedkundige werken, de Historiën en de Annalen, geschreven in een zeer pakkende en karakteristieke stijl die ons soms door zijn kortheid voor raadsels plaatst. Hij heeft de intentie om onpartijdig (sine ira et studio) te zijn in zijn werk, maar dat lukt hem vaak niet, omdat hij te veel misstanden tegenkomt in het beschrijven van het keizerrijk van de eerste eeuw na Chr. We zullen enige passages bespreken uit een bloemlezing die bij de docent is te krijgen (kosten ca €10).

Plato (427-347 v. Chr.) is een van de interessantste filosofen van het oude Griekenland. Hij is leerling van Sokrates (469-399 v. Chr.) die zelf nooit een letter op papier heeft gezet, maar toch een diepgaande invloed heeft gehad op het denken van zijn tijd en ook daarna. Hij is de eerste die de mens in het middelpunt plaatst en de vraag stelt: "wie ben ik eigenlijk?" Plato leefde in een spannende tijd waarin de stadstaten Athene en Sparta in een strijd verwikkeld waren om de macht, de Peloponnesische oorlog (431-404 v.Chr.). Hij heeft meer dan dertig boeken geschreven, waarvan er twee in het bijzonder over de politiek gaan. Gerard Koolschijn heeft veel van Plato vertaald en onlangs een boekje uitgegeven met de ietwat misleidende titel: Plato’s oplossing voor de planeet. Er staat een aantal stukken in, die ook voor onze tijd interessant zijn. Hij heeft zelf meegemaakt dat democratische politiek vaak korte-termijn-politiek is in dienst van economische belangen. De overheid zou het volk moeten dienen dat eerder belang heeft bij welzijn dan bij winst-maken. Daar is kennis en inzicht voor nodig die bij filosofen te vinden is. Vandaar dat Plato twee grote werken heeft geschreven, de Politeia ‘de Staat’ en de Nomoi ‘de Wetten'. Daarvan zullen we een aantal passages bespreken uit Gerard Koolschijn,Plato’s oplossing voor de planeet, Amsterdam 2017 (ISBN 9789028280212).